Suriye ve Meksika 2019 yılında en çok gazeteci öldürülen iki ülke oldu

Çatışmaların durulması ve misilleme cinayetlerinde düşüş sonucunda görev başında öldürülen gazetecilerin toplam sayısında keskin bir iniş gözlemlendi

New York, 17 Aralık, 2019—Tehlikeli yerel çatışmaların durulması ve haberlerine misilleme olarak öldürülen gazetecilerin sayısının Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) kayıt tutmaya başladığından beri görülen en düşük oranda çıkması sonucunda, 2019 yılında görev başında öldürülen gazetecilerin sayısı yılllk analizde 17 yıldır görülmeyen düşük bir seviyede tespit edildi. Buradaki sayılar 1 Ocak ve 13 Aralık 2019 tarihleri arasında öldürülen gazetecileri içeriyor.

2019 yılında en az 25 gazeteci öldürüldü ki, bu en az 21 gazetecinin mesleki faaliyetlerinden dolayı öldürüldüğü 2002 yılından beri çıkan en düşük sayı. Bu yıl ödürülen gazetecilerin yarısı Suriye veya Meksika’daydı; ilkine yedi, ikincisine beş vaka düşüyor. En az 134 gazetecinin savaşta öldürüldüğü Suriye’de ölümler 31 vakayla zirve yaptığı 2012 yılından bu yana düşüşteydi. CPJ’in Acil Durum Müdahale ekibi ülkedeki gazetecilere aktif şekilde pratik güvenlik tavsiyeleri sağlıyor ve başı dertte olanlara yardımcı oluyordu.

CPJ bulgularına göre, suikast hedefi olarak seçilen gazetecilerin sayısı en az 10 idl; CPJ’in 1992’ye kadar uzanan arşivinde bu kategoride kaydettiği en düşük sayı. Cinayetlerdeki bu düşüş; büyük ölçüde yankıları hala süren vakalar sayesinde, gazetecilerin öldürülmesinde cezasızlık sorununa dünya çapında görülmemiş bir alakanın gözlemlendiği bir dönemde geldi. Bu vakalar arasında gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti ve Malta’da öldürülen araştırmacı muhabir Daphne Caruana Galizia da bulunuyor. CPJ her vaka için de sorumluların hesap vermesi için çaba gösterdi; Caruana Galizia için adalet sağlanması yönünde Malta yetkililerine baskı yaparak ve Kaşıkçı için #JusticeForJamal kampanyası aracılığıyla.

CPJ Genel Müdürü Joel Simon “Şiddet olaylarının artışıyla geçen yıllardan sonra ödürülen gazetecilerin sayısında görülen düşüş sevindirici ve bizim cezasızılıkla savaşmak ile gazetecileri korumak için elden ne geliyorsa yapmak konularındaki kararlılığımızı pekiştiriyor” dedi ve ekledi: “Bu durum rehavete yol açmamalı. Acı gerçek şu ki, basın özgürlüğü düşmanlarının ellerinde hapis, adli tehditler, İnternet üzerinden taciz ve gittikçe karmaşıklaşan takip teknolojisi gibi pek çok başka araç var.”

Raporda belirtildiği üzere, Kaşıkçı ve Caruana Galizia cinayetlerin büyük haber olması, eylemlerinin sonuçlarından çekinen potansiyel katilleri caydırmış mıdır, bunu bilmek imkansız. Cinayetlerin yarısının gerçekleştiği Meksika, cezasızlık ile mücadele çabalarının görünürde hiçbir fayda sağlamadığı bir yer. CPJ uzun süredir Mekiska’da cezasızlık ile mücadele arayışında ve krizin çözümlerinin tartışılması için Temmuz ayında Mexico şehrinde bir basın özgürlüğü zirvesi düzenleyerek Başkan Andrés Manuel López Obrador’a basın özgürlüğüne öncelik vermesi çağrısında bulundu.

CPJ’in 2019 yılında öldürülen gazeteciler veritabanı her kurban için ayrı birer kapsül raporu ve verideki trendleri incelemek için filtreler içeriyor. CPJ çalışanlarının bir ölüm vakasını gazetecilikle alakalı sayması için o gazetecinin ya çalışmalarından dolayı doğrudan misilleme sonucu, ya çatışma sırasında veya çapraz ateşte, ya da tehlikeli bir görevi gerçekleştirirken öldürülmüş olması gerekiyor.

CPJ’in raporu Arapça, Çince, İngilizce, Farsça, Fransızca, Portekizce, Rusça, İspanyolca ve Türkçe dillerinde okunabilir. CPJ uzmanları farklı dillerede röportaj vermek için müsaittirler. Daha detaylı bilgi için [email protected] adresine e-posta atınız.