İstanbul, 23 Temmuz 2020—Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) bugün, gazetecilerin İnternet paylaşımları yüzünden rutin olarak hapsedildikleri bir ülkede sosyal medya platformları ve aynı zamanda onları Türkiye’de kullananların verileri üzerinde devlet kontrolünü artıran bir yasa tasarısının endişe verici bir işaret olduğunu söyledi.
İlgili haberlere ve CPJ’in incelediği tasarıya göre, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) yasa tasarısını 21 Temmuz günü Türkiye parlamentosuna sundu. Taslağa göre, Türkiye’de bir milyondan çok kullanıcısı olan sosyal medya şirketlerinin bu kullanıcıların verilerini ülke içinde saklamaları ve ülke vatandaşı temsilcilerin çalışacağı yerel bürolar açmaları gerekecek. Metin henüz parlamentoda nihai haline getirilmiş değil ve ne zaman oylanacağı kesin değil.
Yine tasarıda geçtiği üzere, şirketler “kişilik haklarını” ve “özel hayatın gizliliğini” ihlal eden içerikleri mahkeme emri aldıktan sonra 48 saat içinde sitelerinden kaldırmak durumunda olacaklar. Taslakta geçtiği üzere, arama motorlarının da bu tip içeriğe dair bağlantıları kaldırmaları istenebilir. Türkiye’nin haberciliği sık sık “yönlendirici” olmak veya “propaganda” olarak nitelemek benzeri muğlak yasaklamalarla baskı altıda tuttuğu daha önce CPJ tarafından kayıtlara geçirilmişti.
Tasarıda belirtildiği üzere, yasanın gereklerini yerine getirmeyen şirketler 30 milyon Türk Lirasına kadar para cezalarına çarptırılabilecek ya da hızları yavaşlatılacak veya Türkiye İnternet hizmetleri üzerinden erişime engellenecekler.
New York’ta bulunan CPJ Avrupa ve Orta Asya Program Koordinatörü Gulnoza Said: “Türkiye’nin sosyal medya yasa tasarısının uluslararası şirketlerin daha çok haberi Türkiye’nin yöneticilerinin adına sansürlemelerine yönelik bir çaba olduğu bariz” dedi ve ekledi: “Sosyal medya paylaşımları yıllardır Türkiyeli gazetecileri mahkemeye vermek için kullanılıyor ve bu önerilen tedbirler onları kamuyla bilgi paylaştıkları için daha da çok riske atacaktır. Türkiye parlamentosuna bu haliyle yasa tasarısını reddetmeleri çağrısında bulunuyoruz.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Temmuz başında sosyal medya platformları için “bir düzene sokulması şart” dedi. Basında çıkan haberlere göre Erdoğan: “Bu millete, bu ülkeye bu tür mecralar yakışmıyor. Onun için de bir an önce biz bunları parlamentomuza getirip bu tür sosyal medya mecralarının tamamen kaldırılmasını, kontrol edilmesini istiyoruz.” dedi.
CPJ araştırmalarına göre dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkelerinden biri olan Türkiye’nin bu sicilini ilerleten bir etken olarak, Türkiyeli gazeteciler CPJ’e polisin sosyal medya kullanımlarını inceleyerek onları terör örgütleriyle ilişkilendiren sahte suçlamalarda bulunduğunu söylemişti.
Türkiye halihazırda sosyal medyayı gazetecilikten arındırmak için yasal süreçleri kullanıyor; CPJ’in 2018 incelemelerine göre, düzinelerce medya alakalı hesabı askıya alması için Twitter’a yaptığı başvurular sonuç vermişti. Twitter ve Reddit’in son şeffaflık raporlarına göre içerik kaldırılması için ülkelerden gelen talepler içerisinde Türkiyeli yetkililerden gelenler başı çekiyor.