Çin ve Türkiye en çok gazeteci hapseden ülkeler; onların ardından Mısır ve Suudi Arabistan geliyor
New York, 11 Aralık, 2019—Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) bulgularına göre dünya çapında habercilikleri yüzünden hapsedilen gazetecilerin sayısı üst üste dört yıldır en az 250 çıkıyor ve dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkeleri listesinin zirvesinde Çin ile Türkiye bulunuyor.
Gazetecileri Koruma Komitesi 1 Aralık 2019 itibariyle en az 250 gazetecinin mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak hapiste olduğunu tespit etti; bunlardan yüzde doksan sekizi yerel gazetecilerdi. Çin, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır’ın ardından en çok gazeteci hapseden ülkeler Eritre, Vietnam ve İran olarak sıralandılar.
Cumhurbaşkanı Şi Jinping’in basının üzerinde devletin demir yumruğunu sertçe kullandığı Çin’de 48 gazeteci hapiste. Yüzün üzerinde basın kurumunu kapatarak ve pek çok çalışanına terörizm davaları açarak neredeyse tüm bağımsız haberciliği ve eleştiriyi yok etmiş olan Türkiye’de 2019 yılında 47 gazeteci hapisteydi. Türkiye’de halen düzinelerce gazeteci yargılanıyor veya ceza almasına karşın temyiz beklerken serbest.
CPJ İdari Müdürü Joel Simon: “Tek bir gazetecinin hapsedilmesi sonuçları aileleri, arkadaşları ve meslektaşlarını da içeren korkunç bir adaletsizliktir” dedi ve ekledi: “Ancak, yıllar birbirini izlerken yüzlerce gazetecinin hapiste olması hepimizin ihtiyaç duyduğu küresel bilgi sistemine bir tehdittir. Baskıcı devletler bu zalimce taktikleri kendi toplumlarını ve tüm dünyayı elzem bilgilerden yoksun bırakmak için uyguluyorlar.”
Otoriterizm, istikrarsızlık ve protesto gösterileri nedeniyle Orta Doğu bölgesinde hapis gazetecilerin sayısında artış oldu, özellikle de Suudi Arabistan; parmaklıklar ardında 26 kişiye erişmesiyle 2019 yılında en çok gazeteci hapseden ülkeler sıralamasında artık Mısır ile üçüncülüğü paylaşıyor.
Gazetecilerin hapse girmesine neden olabilecek en tehlikeli faaliyet alanı bir kez daha siyaset haberciliğiydi; onu insan hakları ve yolsuzluk takip etti. Dünya çapında gazetecilerin çoğunluğu devlete karşı işlenen suçlardan dolayı hapsediliyor olsa dahi, son yıllarda “sahte haber” suçlamasıyla karşı karşıya olanlarda da bir artış gözlemlendi ve sayı 30’a çıktı. CPJ 2012 yılında bu suçlamaya maruz kalan sadece bir gazeteci tespit etmişti. Rusya ve Singapur’un da aralarında bulunduğu baskıcı ülkeler geçen yıl “sahte haber” yayımlamayı suç sayan yasaları yürürlüğe soktular.
CPJ’in listesi 1 Aralık 2019 günü 12.01 AM itibariyle hapiste olanların resmidir. Yıl içerisinde hapsedilen ve serbest bırakılan gazetecileri içermez; bu vakalara dair bilgi www.cpj.org adresinde bulunabilir. CPJ listesindeki gazeteciler, CPJ serbest kaldıklarını veya hapiste öldüklerini makul şekilde kesinleştirmedikçe listede kalırlar. Metodolojimiz hakkında daha çok bilgi için buraya tıklayın.
Raporun yayımlanmasından önce CPJ Instagram üzerinden #FreeThePress kampanyası ile hapisteki gazeteci vakalarını tek tek duyuruyordu. Daha çok bilgi için buraya tıklayın.
CPJ’in raporu Arapça, Çince, İngilizce, Farsça, Fransızca, Portekizce, Rusça, İspanyolca ve Türkçe dillerinde mevcuttur. Ayrıca, CPJ uzmanları farklı dillerde röportaj vermek için müsaittirler; [email protected] adresine email atarak daha çok bilgi edinebilirsiniz.