تهیه‌ی گزارش از محلی که جمعیت آن به خشونت روی آورده می‌تواند خطرناک باشد و هر ساله تعداد زیادی از کارکنان رسانه‌ها هنگام پوشش رویدادهایی نظیر اعتراضات خشونت آمیز مجروح می‌شوند.
برای کاهش خطر آسیب دیدن، رسانه گران بهتر است نکات ایمنی زیر را مد نظر داشته باشند:
برنامه ریزی برای ماموریت:
- راجع به افراد حاضر در تجمع (به عنوان مثال گروه‌های افراطی، مخالفان اعتراضات، گروه‌های فشار مسلح ، پلیس ضد شورش و غیره) و نحوه‌ی برخورد احتمالی آنها با رسانه‌ها کسب اطلاع کنید.
- درباره‌ی محل ماموریت تحقیق کرده و نقشه‌ی محل را بررسی کنید. اتفاقاتی که احتمالا منجر به شعله ور شدن خشونت خواهد شد را در نظر گرفته و راه‌های دور شدن از آن محل را شناسایی کنید.
- از قبل برنامه‌ریزی کنید که در مواقع اضطراری چه خواهید کرد و کجا خواهید رفت.
- تهیه‌ی گزارش پس از تاریکی هوا خطرناک است و بهتر است هر جا ممکن بود از این کار اجتناب کنید.
- اگر قرار بود تا صبح کار کنید، محلی را برای استقرار انتخاب کنید که با نقاط شعله ور شدن خشونت فاصله‌ی امنی داشته باشد.
- از قبل نزدیک‌ترین مکان دریافت کمک‌های پزشکی را شناسایی کنید.
- برای اطلاعات بیشتر به مرکز منابع CPJ درباره‌ی آمادگی برای ماموریت رجوع کنید.
ملاحظات هنگام انتخاب افراد برای ماموریت
- در نظر بگیرید که آیا ممکن است افراد خشونت طلب حاضر در محل به دلیل شناخته بودن، جنسیت، قومیت یا گرایش جنسی فردی که برای آن ماموریت انتخاب کرده‌اید به او حمله کنند.
- باید افرادی که برای تهیه‌ی گزارش میدانی می‌روند تا حدودی از نظر جسمانی آمادگی داشته باشند تا بتوانند به خطراتی که پیش می‌آیند سریع واکنش نشان داده و خود را از آن دور کنند.
- از افراد نباید انتظار داشت که به تنهایی کار کنند. همیشه سعی کنید با یکی از همکاران کار کرده و از قبل محلی را تعیین کنید تا اگر از هم جدا شدید آنجا به هم بپیوندید. برای اطلاعات بیشتر به توصیه‌های CPJ برای مواقعی که به تنهایی گزارش تهیه می‌کنید مراجعه نمایید.
تماس‌ها
- بازه‌های زمانی‌ای را معین کنید که در آنها با محل کار، خانواده یا دوستان‌تان در تماس خواهید بود.
- برای موارد اضطراری پروتکل‌هایی داشته باشید تا اگر بازداشت یا مجروح شدید بدانید برای گرفتن کمک با چه کسی تماس بگیرید (مثلا شماره‌ی تماس وکیل همراه خود داشته باشید). برای توصیه‌های بیشتر به یادداشت CPJ درباره‌ی دستگیری و بازداشت رجوع کنید.
- به این فکر کنید که ممکن است نیاز باشد کسی را برای مراقبت از پشت سرتان بگمارید تا شما را از خطرات احتمالی و آنچه در اطراف‌تان روی می‌دهد مطلع کند.
لباس و تجهیزات
- از کفش بند دار و لباسی استفاده کنید که مانع از سریع حرکت کردن شما نشود.
- از دم اسبی کردن مو، انداختن گردنبند، شال و طلق آویز گردن که به راحتی می‌توان به آن چنگ انداخت و همچنین از پوشیدن لباس‌های قابل اشتعال مانند پارچه‌های نایلونی خودداری کنید.
- استفاده از تجهیزات حفاظتی نظیر عینک ایمنی، ماسک گاز اشک آور و کلاه‌خود در جایی که انتظار خشونت می‌رود توصیه می‌شود. اگر احتمال دارد از گلوله‌ی جنگی استفاده شود پوشیدن جلیقه‌ی محافظ را هم در نظر بگیرید.
- مطمئن شوید باتری تلفن همراه‌تان کاملا شارژ شده باشد. شارژر همراه یا پاور بانک با خود داشته باشید .
- در انتخاب وسایل همراه خود دقت کنید مثلا آب معدنی، انرژی بار و کیت کمک‌های اولیه همراه داشته باشید.
- تا جای ممکن اشیا گران قیمت همراه خود نداشته باشید.
وسیله‌ی حمل و نقل
- برای هر سفر از قبل برنامه ریزی کنید و برنامه‌ی انعطاف پذیری داشته باشید. توجه کنید که ممکن است به خاطر بسته شدن ناگهانی خیابان و برپا شدن موانع تردد نتوانید به راه خود ادامه دهید.
- وسیله‌ی نقلیه‌ی خود را در مکانی امن و در جهتی پارک کنید که بعد بتوانید به راحتی از محل دور شوید یا مطمئن شوید که روش امن دیگری هم برای دور شدن از محل در نظر گرفته‌اید.
- تجهیزات کار را داخل ماشین پارک شده نگذارید چون ممکن است دزدیده شوند. تاریکی هوا بهترین پوشش برای فعالیت سارقان است.
موقعیت یابی
- همیشه به موقعیت خود توجه کنید. سعی کنید در مکانی بلند مستقر شوید ( مثلا پشت بام یا بالکن) چون علاوه بر اشراف بر محیط اطراف ممکن است امن‌تر هم باشید.
- در نزدیکی ساختمان یا سازه‌های مسقف بمانید تا در صورت نیاز آنجا پناه بگیرید. از ساختمان‌های دارای نمای شیشه‌ای فاصله بگیرید.
- چند راه فرار داشته باشید تا در صورت بروز خشونت بتوانید از طریق یکی از آنها محل را در ترک کنید. برای این کار از قبل نقشه محل را بررسی کرده و پس از رفتن به آنجا هم یک بار دیگر برنامه‌ی خود را مرور کنید چون ممکن است به سبب اتفاقات پیش بینی نشده (مثلا بسته بودن یک خیابان) مجبور به تغییر دادن بخش‌های از آن شوید .
- هنگام تهیه‌ی گزارش در نزدیکی یا در میان یک جمعیت انبوه برای رهایی از مخمصه راهکار داشته باشید و راه‌های فرار احتمالی را شناسایی کنید. سعی کنید در حاشیه جمعیت بمانید و از مرکز ازدحام که رهایی از آن دشوار است فاصله بگیرید.
آگاهی
- هنگام فیلمبرداری همیشه احتیاط به خرج دهید مخصوصا وقتی کنار افراد تندرو، نیروهای امنیتی و سایت‌های حساس حکومتی و زیرساخت‌ها و غیره هستید.
- نسبت به خطرات ناشی از غارت و حریق مانند ریزش آوار، خرد شدن شیشه و خود آتش هشیار باشید.
- سعی کنید بدون جلب توجه کار کنید و قبل از ورود به هر جمعیتی احساس معترضان را نسبت به رسانه‌ها بسنجید.
- خطر زیر دست و پای جمعیت ماندن را نادیده نگیرید مخصوصا زمانی که گاز اشک آور شلیک می‌شود.
- مدام حالت ظاهری و رفتار ماموران حکومتی را زیر نظر داشته باشید. مشاهده‌ی آمدن پلیس ضد شورش، قرار گرفتن آنها در پشت دیوار سپرهای‌شان و یا پرتاب اشیا نشانه‌ی احتمال بروز خشونت است. هر وقت چنین مواردی را مشاهده کردید خود را به یک مکان امن برسانید.
در مواقعی که ممکن است از گاز اشک آور استفاده شود:
- از تجهیزات حفاظت شخصی مانند ماسک گاز اشک آور ، پوشش چشم و کلاه‌خود استفاده کنید.
- لنز طبی استفاده نکنید.
- از محصولات پوستی (مثلا لوازم آرایش یا کرم مرطوب کننده) استفاده نکنید مخصوصا اگر حاوی روغن هستند.
- افرادی که آسم و مشکلات تنفسی دارند بهتر است از رفتن به جاهایی که گاز اشک‌آور استفاده می‌شود خودداری کنند.
- حواستان به نشان‌هایی مانند جدول خیابان و تیر چراغ برق باشد چون این‌ها می‌توانند به شما برای خارج شدن از محیطی که در آن نمی‌توانید جلوی خود را ببینید کمک کنند.
- اگر در معرض گاز اشک‌آور قرار گرفتید، سعی کنید بلندی پیدا کنید و اجازه دهید جریان هوا گاز را با خود ببرد. چشمان و صورت خود را نمالید. در اولین فرصت با آب سرد حمام کرده و اثر گاز را از روی پوست خود بشویید. داخل وان آب نشینید. لباس‌هایتان را باید چند بار بشویید تا اثر گاز کاملا از آنها پاک شود و در مواردی ممکن است مجبور شوید لباس‌هایتان را دور بیاندازید.
مواجه با خشونت:
- برای شناسایی فرد مهاجم به زبان بدن و رفتارهای فیزیکی افراد توجه کنید و از حرکات و اشارات بدنی خود برای آرام کردن موقعیت استفاده کنید.
- ارتباط چشمی خود را با مهاجم قطع نکنید، دست خود را باز نگاه داشته و مشت نکنید و با آرامش صحبت کنید.
- به اندازه یک گام بلند از مهاجم فاصله بگیرید. اگر کسی شما را گرفت، عقب بروید و خود را با قاطعیت ولی بدون خشونت خلاص کنید. در صورت گیر افتادن و احساس خطر فریاد بزنید.
- اگر خشونت بالا گرفت، یک دست خود را برای محافظت از سرتان آزاد نگه دارید و برای جلوگیری از زمین خوردن با قدم‌های کوتاه و با دقت حرکت کنید. اگر با گروه هستید بازوهای‌تان را به هم زنجیر کنید و کنار هم بمانید.
- با اینکه گاهی ثبت خشونت ارزش خبری دارد عکس گرفتن از افراد مهاجم می‌تواند به تشدید اوضاع بیانجامد. به موقعیت و امنیت خود توجه کنید.
امنیت دیجیتال
هنگام پوشش اخبار اعتراضات مدنی، احتمال شکسته، دزدیده و یا ضبط شدن وسایل الکترونیکی شما وجود دارد. برای کاهش این خطر احتمالی به نکات ایمنی زیر توجه کنید:
- قبل از رفتن به ماموریت از روی اطلاعات ذخیره شده در وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه نسخه‌ی پشتیبان بگیرید.
- از قبل قابلیت پاک کردن از راه دور را در دستگاه‌های خود فعال کنید تا اگر دستگاه شما دزدیده یا ضبط شد بتوانید اطلاعات روی آن را پاک کنید. دستگاه شما تنها اگر به اینترنت یا اینترنت گوشی وصل شود پاک خواهد شد.
- بدانید چه اطلاعاتی روی دستگاه خود دارید و این اطلاعات کجا ذخیره شده است. برای حذف اطلاعاتی که نمی‌خواهید دیگران به آن دسترسی داشته باشند مانند اسناد کاری یا عکس‌های خانوادگی، اقدامات لازم را انجام دهید. اگر گوشی یدکی دارید آن را با خود ببرید و تلفن همراه شخصی خود را در خانه بگذارید. دقت کنید که اطلاعات شخصی زیادی درباره‌ی خود یا منابع خبری‌تان روی این گوشی یدکی ذخیره نشده باشد.
- محتوای ذخیره شده در برنامه‌های پیام رسان را مرور کرده و نسبت به حذف مطالبی که نمی‌خواهید دیگران ببینند مانند پیام‌ها، اسناد و عکس‌ها اقدام کنید. از پیام رسان‌هایی که رمزگذاری سرتاسری دارند مانند سیگنال و واتس‌اپ استفاده کنید. فعال کردن قابلیت‌های احراز هویت دو مرحله‌ای و پیام‌های ناپدید شونده، بهترین روش استفاده از این دو پیام رسان است. می‌توانید این قابلیت‌ها را در بخش تنظیمات این پیام‌رسان‌‌ها فعال کنید.
- لیست مخاطبین خود را مرور کرده و اطلاعات حساس را حذف کنید. دقت کنید که نسخه‌ای از لیست مخاطبین در حساب ابری متصل به پست الکترونیکی‌ای که برای فعال کردن گوشی از آن استفاده شده و همچنین بر روی اپلیکیشن‌های موجود در گوشی و سیم کارت ذخیره می‌شود.
- از تمام حساب‌های کاربری خود خارج شده و تمام برنامه‌هایی که هنگام پوشش اخبار به آنها نیاز نخواهید داشت را پاک کنید. این کار سبب می‌شود تا اگر گوشی شما به دست دیگران افتاد نتوانند به حساب‌های کاربری شما دسترسی پیدا کنند.
- به روش باز کردن و قفل کردن گوشی خود دقت کنید. گرچه استفاده از داده‌های بیومتریک باز کردن گوشی هنگام کار را راحت‌تر می‌کند اما دیگران هم می‌توانند با گرفتن گوشی مقابل صورت شما یا قرار دادن انگشت‌تان روی گوشی، آن را به زور باز کنند. اگر می‌ترسید که دیگران بتوانند به گوشی شما دسترسی پیدا کنند بهترین گزینه برای شما ممکن است استفاده از یک رمز (PIN) طولانی باشد.
- هنگام تهیه گزارش از ناآرامی‌های مدنی، بهتر است از طریق حساب ابری، برنامه‌های پیام رسان، پست الکترونیکی یا از طریق یک دستگاه خارجی مانند کارت HD به طور منظم از کار خود پشتیبان گیری کنید. با این روش اگر دستگاه شما ضبط یا خراب شد اطلاعات‌تان از بین نمی‌رود.
- اگر در حال پخش زنده هستید، توجه داشته باشید که موقعیت مکانی شما هم از طریق اینترنت پخش می‌شود و این امر شما را در معرض خطر آسیب جسمی قرار می‌دهد.
- به سناریوی قطع کامل ارتباطات که نه تلفن همراه کار می‌کند و نه اینترنت فکر کنید و برای نحوه‌ی تماس با دیگران در این طور مواقع برنامه‌ریزی کنید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به راهنمای ما برای زمان قطعی اینترنت مراجعه کنید.
- برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی ایمن سازی دستگاه‌ها و ارتباطات خود کیت ایمنی دیجیتال CPJ را مطالعه کنید.
برای اطلاعات بیشتر و دریافت نکاتی در مورد آمادگی قبل از ماموریت و دریافت کمک پس از حادثه به مرکز منابع CPJ مراجعه کنید.