Beden güvenliği: Doğal felaketler ve şiddetli hava şartları

Son güncelleme: 29 Temmuz 2021

Doğal felaketlerin veya şiddetli hava şartlarından kaynaklanan olayların dinamikleri değişkendir ve hızla şekillenebilirler. Gazeteciler haberleştirecekleri olayın potansiyel risklerini araştırmalı ve gereğince hazırlanmalıdırlar.

İçindekiler

• Genel güvenlik önlemleri
• Sel
• Orman yangını
• Fırtınalar/siklonlar/tayfunlar/kasırgalar
• Volkan patlaması
• Deprem
• Toprak kayması/çamur kayması
• Aşırı sıcak hava

Medya çalışanları riskleri en aza indirmek için aşağıdaki güvenlik tavsiyelerini dikkate almalıdırlar:

Genel güvenlik önlemleri

Görevi planlarken

• Olayın nerede gerçekleştiğine veya gerçekleşmekte olduğuna göre risk şartlarının farkında olun. Eğer bir çatışma bölgesinde veya kolluk güçlerinin zayıf olduğu bir yerdeyseniz genel güvenliğiniz potansiyel olarak hep risk altındadır.
• Seyahat planlarınızı ve hareket kabiliyetinizi sahadaki koşullar ve durumlar belirleyecektir. Mümkünse bölgedeki gazetecilerle, yardım kuruluşlarıyla veya bölgedeki yerel halkla konuşun ve planlarınızı buna göre yapın.
• Etkilenen bölgede olabilecek hapishanelerin ve hayvanat bahçelerinin yerlerini bilin. Mahkumlar veya vahşi hayvanlar yıkılan bina veya çitler sayesinde kaçmış olabilirler.
• Gideceğiniz bölgenin durumuna göre, çok miktarda nakit para taşımanız gerekebilir. Bu durumda parayı küçük miktarlara bölün ve ekip üyeleri arasında paylaştırın. Parayı saklayacak yerler bulmakta yaratıcı olun.
• Herhangi bir kişisel korunma ekipmanına (KKE) ihtiyaç duyup duymayacağınızı öğrenin (mesela solunum tertibatı).
•  İlgili sigortanızın belli durumlarda neleri karşıladığını bilin ve gerekirse acil durum ekiplerinin müdahale edip edemeyeceklerini kontrol edin

Personele dair

• Göreve gidecek kişiler zorlu ve zaman zaman bunaltıcı koşullarla başa çıkabilecek kadar zinde ve çevik olmalıdırlar.
• Mevcut sağlık sorunlarınızı ve bölgede sağlık hizmetlerinin mevcut olmayabileceğini veya aşırı meşgul olabileceğini göz önüne alın.
• Şiddetli hava ve doğal felaket haberi yapmaya gidecek kişilerin tek başlarına çalışmaları beklenemez. Bölgeyi ve koşulları bilen güvenir bir kolaylaştırıcı veya rehber ile çalışmak mantıklıdır.
• Felaket sahnelerine ve/ya ölümlere şahit olmak üzücü olabilir. İkincil travma veya travma sonrası stres bozukluğu riskini daima göz önüne alın. Daha çok bilgi için CPJ’in psikolojik güvenlik notunu okuyabilirsiniz.

İletişim

• İletişim ağları iyi işlemeyebilir veya hiç çalışmıyor olabilir. Bulunduğunuz bölgede yasal ise yedek bir iletişim aracı olarak bir uydu telefonu götürün.
• Yerel acil durum hizmetleri ve/veya yetkili kişilerle temasa geçerek güvenlik tavsiyeleri alın.
• Merkez ile düzenli aralıklarla temas kuracağınız bir prosedür geliştirin; özellikle de uzak yerlerde veya iç karşılık ve yağma yaşanan bölgelerde haber yapılacaksa.
• Vaziyetin kötüye gitmesi planlarınızı değiştirmenizi gerektirebilir. Merkez ile temas kurarak bir acil çıkış rotası belirleyin ve seyahat planınızda yaşanana her değişiklikten onları haberdar edin.

Kıyafet & ekipman

Yardım kuruluşları tarafından desteklenmiyorsanız sahada kendi kendinize yetebileceğinizden emin olun. Tam teçhizatlı olmak çok önemlidir ama her şeye hazırlıklı olmak ile taşıyacağınız ağırlık arasında bir denge kurmalısınız. Yanınıza almayı düşünebileceğiniz ekipmanlardan bazıları:

• Bir felaket gereçleri kiti; içinde portatif radyo, (yedek pilleriyle) el fenerleri ve  bir kafa feneri, bozulmayacak gıdalar, yemek pişirme ekipmanı, bir çadır, şartlara uygun uyku tulumu, çok amaçlı aparat ve konserve açacağı olabilir. Sahada kullanmak için yeterli miktarda nakit para da taşıyın.
• Eksiksiz bir ilkyardım kiti. Kesiklere ve yaralara karşı içine ekstra olarak sterilize edici mendiller, jel veya krem koyun. Bulunduğunuz ülkede yasal oldukları sürece şahsi ilaçlarınızı da eksiksiz olarak bulundurun.
• Yüksek düzeyde yıkım olduğunda takılacak kaliteli yüz maskeleri (ideal olarak N95 seviyesinde veya daha yüksek). Zararlı kimyasallar veya maddeler (mesela asbest) ile temas riski varsa özel solunum tertibatı kullanılmalıdır.
• Mevcut koşullara uygun kıyafet (mesela bilek destekli sert ayakkabı).
• Katlanabilir “jerry” bidonlar su veya yakıt saklamak için kullanılabilir. Yakıt bulundurmanın tehlikelerini göz ardı etmeyin.
• İyot tabletleri veya portatif su filtreleme sistemi. Su en önemli ihtiyaç ve eğer yanınızda yeterli miktarda taşıyabiliyorsanız öyle yapın ama bu her zaman mümkün olmayabilir. Mümkün olduğunca çabuk şekilde bir temiz su kaynağı saptayın ve mümkün olduğunca çok stoklayın.
• Günlerce yetebilecek miktarda, bozulmayacak cinsten yiyecek. Yemeye hazır gıdaları taşımak zor olabilir ama yemek bulmanın zor olduğu ortamlar için pratik bir çözümdür.
• Portatif ışık kaynağı ve gerekli güç kaynağı. İkincinin güneş enerjili olması tavsiye edilir.
• Çok fazla elektrikli ekipmanı olan gazeteciler portatif jeneratör almayı düşünebilirler.

Barınma

• Barınacağınız yeri bölgeye varır varmaz olay/felaket bölgesinden makul bir uzaklıkta ve mümkün olduğunca güvenli bir noktada belirleyin.
• Barınacağınız yerin hasar görüp görmediğini kontrol edin ve mümkünse çok katlı binalarda kalmaktan kaçının

Ulaşım

• Bazı lokasyonlara karadan erişim kesilmiş ve ulaşım sadece helikopter veya hafif uçaklarla yapılıyor olabilir. Sigortanızın böyle araçlarda uçmayı karşıladığından emin olun.
• Bölgeyi çabuk terk etmeniz gerekebileceğinden dolayı iyi bir araca erişiminiz olsun. Taksilere bel bağlamayın. Araçlar koşullara uygun olmalıdır (mesela yerden yüksek olmak, dirençli olmak ve teçhizatlı olmak gibi).
• Aracınızı her zaman çıkış yönüne doğru park edin ki gerekirse hızla kaçabilesiniz.

Konumlanma & farkındalık

• Felaketten veya olaydan etkilenmiş yerel halkın üzgün/öfkeli olma ihtimali yüksektir. Halkın veya mülklerinin video veya fotoğrafını çekmeden önce mutlaka izin alın. Hayır derlerse size daha sonra ulaşmaları için iletişim bilgilerinizi bırakabilirsiniz.
• GPS’e güvenmeyin ve yolunuzu bulmanıza yardım edecek belirgin yerlerin kısıtlı olabileceğini hesaba katın.
• Görev boyunca kulağınız hava durumunda olsun ve esnek bir çalışma programı yapın.
• Acil durum müdahale ekiplerinin talimatlarına uyun ve işlerine engel olmayın.
• Gaz ve elektrik altyapısı hasar görmüş olabilir. Ateş yakmaktan veya hasarlı hasarlı binalarda sigara içmekten kaçının.

—————————————————————————————————————————-

Felaketlere göre güvenlik tavsiyeleri

Sel

Bir dizi muhtemel tehlikeden dolayı medya çalışanları hızlı akan ve zeminin görünmediği sel suyuna girmekten kaçınmalıdır. Bu tehlikelerden bazıları şunlar olabilir: obruklar, kapaksız rögar delikleri, açık lağımlar, çukurlar, suda yaşayan vahşi hayvanlar, filtrelenmemiş lağım ve su seviyesinin altında kalmış engeller.

• Duvarlar ve yapısal bütünlüğü hasar görmüş olabilecek binalardan uzak durun.
• Aniden gelebilecek su taşkınları veya dalgalara karşı uyanık olun.
• Hareketsiz suyun kimyasal tehlikeler barındırabileceğini ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasını kolaylaştırabileceğini bilin.
• Asla sel suyunun yanında veya sel suyunun içine araç sürmeyin ve hasarlı köprüler gibi yapılara karşı dikkatli olun.
• Bulunduğunuz bölgeye geçmişte mayın döşenmişse sel suları mayınları yerinden almış ve sürüklüyor olabilir.
• Gelgitten etkilenen bir nehrin veya sahilin yakınındaysanız gelgit zamanlarını kontrol edin ve kendinize yüksek rakımlı bir bölgeye çekilmek için zaman tanıyın.
• Yüzünüze dokunmadan, yemek yemeden, bir sıvı veya sigara içmeden önce mutlaka ellerinizi iyice yıkayın veya temizleyin.
• Enfekte olma riskinden kaçınmak için açık yaraları suyla temas ettirmeyin.
• Ekipmanı, giysileri ve ayakkabıları kullanım sonrasında iyice temizleyin.

Orman yangını

Orman yangınlarının hızını, gücünü ve yıkıcılığını asla küçümsemeyin. Küçük yangınlar dahi hızla büyüyebilir ve ortam kuruluğuna, yüksek hava sıcaklıklarına ve rüzgara bağlı olarak yayılabilir. Yangınların tipik olarak rüzgarın yönüne göre yayıldığını aklınızda tutun ve buna göre konum değiştirin.

Lütfen CPJ’in sahada orman yangını izlemek üzerine güvenlik notunu okuyun.

Fırtınalar/siklonlar/tayfunlar/kasırgalar

Fırtınalar ve fırtına rüzgarları maddi hasara yol açabilir, altyapıyı yerinden sökebilir ve uçuşan enkaz oluşturabilirler; ayrıca iletişimin kopması, enerji akışının kesilmesi ve ulaşımın aksamasına da yol açabilirler.

• Rüzgarın hızı yükselirse derhal bir barınak arayın ve dışarı çıkmaktan kaçının.
• Fırtına koşullarında büyük cam pencerelerden ve oluklu malzemeyle kaplanmış çatılardan uzak durun.
• Araç kullanırken dikkatli olun, yandan gelen rüzgar aracın kontrolünü zorlaştırabilir.
• Seyahat planı yaparken bazı köprüler ve güzergahların yüksek rüzgar sebebiyle kullanılamayacağını göz önüne alın.
• Potansiyel sel riskini unutmayın (yukarıdaki Sel bölümünü okuyun).

Volkan patlaması

• Solunum hastalıkları olan kişilerin zararlı gazlara (mesela karbon dioksit, sülfür dioksit, hidrojen sülfit, radon, hidrojen klorit gibi) maruz kalmamaları için bu görevlere gönderilmemeleri tavsiye edilir.
• Volkanik bulutlardan uzak bir lokasyon seçin ve durumun değişmesi halinde çevredekilerle birbirinizi uyarın.
• Ateşe dayanıklı doğal maddelerden yapılmış kıyafetler giyin.
• Tehlikeli bölgede geçireceğiniz zamanı kısıtlı tutun ve sis, bulut, yağmur, volkanik dumanlar veya akşam çökmesi nedeniyle görüş mesafesinin aniden azalabileceğini unutmayın.
• Patlama noktasından beş kilometre uzağa kadar fırlayabilecek kayalara karşı dikkatli olun.
• Yeni patlamalar veya diğer volkanik aktivite ibarelerine dair dikkatli olun.

Deprem

• Deprem bölgesine araç kullanarak gidiyorsanız yıkılabilecek yapılar veya altyapıdan uzakta, güvenli bir noktada durun. Aracınızın içinde kalın ve bölgeden kaçmaya çalışan insanların araca girmeye çalışabileceklerini göz önüne alın.
• Obruklar, çökmüş altyapı, kırık gaz boruları, kopmuş elektrik hatları, sağlam olmayan binalar, kırık cam vesaire gibi tehlikelere karşı uyanık olun.
•  Sahile veya gelgitten etkilenen bir nehre yakınsanız tsunami riskini unutmayın. Deniz seviyelerinde doğal gözükmeyen seviyeler görürseniz yüksek alanlara hızlıca kaçabilmek için bir planınız olsun.
• Artçı sallantılara hazırlıklı olun. Bina içindeyseniz yere yatın ve bir masa altında siper alın. Üstünüze düşebilecek mobilyalardan uzak durun. Bunu yapmak güvenli olduğunda tüm ısı kaynaklarını kapatın ve çıplak ateşleri söndürün. Kibrit çakmayın, çakmak kullanmayın ve mekanı ancak güvenli olduğunda terk edin.
• Potansiyel sel riskini unutmayın (yukarıdaki Sel bölümünü okuyun).

Toprak kayması/çamur kayması

• Güvenli bir mesafeden çalışın. Her türlü kaymanın istikrarsız olma ihtimali yüksektir ve tekrar hareket edebilir.
• İkinci bir kayma veya heyelanın etki edebileceği alanlarda çalışmayın.
• Taş düşmesi veya ağaç çatırdaması gibi yeni hareketlenmelerin habercisi olacak seslere dikkat edin.
• Akarsuların akışına, su seviyesine ve rengine dikkat edin; akıntının yukarısında hareketlilik olduğunu gösterebilir.
• Elektrik direkleri de dahil olmak üzere, hasarlı binalar ve altyapıdan kaynaklanabilecek tehlikelere karşı dikkatli olun.
• Potansiyel sel riskini unutmayın (yukarıdaki Sel bölümünü okuyun).

Aşırı sıcak hava

• Mümkünse medya çalışanlarına iklime alışmaları için zaman tanıyın.
• Günün en sıcak zamanlarında (12.00-15.00 arası) çalışmaktan kaçınmaya çalışın. Düzenli olarak vereceğiniz molalar için gölgelik yer tespit edin ya da oluşturun ve her fırsatta istifade edin.
• Şapka takın ve bol, hafif, doğal malzemeden yapılmış/nem önleyici kıyafetler giyin.
• Görev boyunca susuz kalmamaya dikkat edin. (Aşırı terleme, başağrıları, susama, bulantı, baş dönmesi, bitkinlik, bayılma, soluk beniz, hızlı nabız ve kötu renk idrar gibi) susuz kalma belirtileri gösteriyorsanız derhal rehidrasyon tuzu kullanın.
• Kişinin durumu hızla kötüleşebilir, yanınızdakilerle birbirinizi kontrol edeceğiniz bir sistem oluşturun.
• İdrarınızın rengini kontrol edin ve açık renkte tutmayı hedefleyin. İdrarınız koyulaşırsa daha çok sıvı ve rehidrasyon tuzları tüketin.
• Sıcak yorgunluğu ölüme yol açabilecek ciddi bir sağlık sorunudur. Belirtileri gösteriyorsanız hızla serin bir lokasyona geçin.
• Sıcak çarpması ölümcül bir sağlık sorunudur. Belirtileri vücut ısısında yükselme, yüksek nabız ve hızlı solunum, oryantasyon bozukluğu, kafa karışıklığı ve nöbet geçirme olarak görülebilir. Vücut ısısını mümkün olduğunca çabuk bir şekilde düşürmek ve derhal tıbbi yardım istemek gerekir.

Daha detaylı bilgi ve görev öncesi hazırlık araçları ile olay sonrası destek bilgileri için CPJ’in kaynaklar sayfasını ziyaret edin.