New York, 26 Eylül 2024 – Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Perşembe günü sanık gazeteciler için ayaklanma çağrısı yapmak suçlamalarından dolayı haklarında altışar yıl hapis cezası istenmesinin ardından yaptığı bir açıklamayla Kırgızistan’daki yetkililere yolsuzluk ifşası haberleri yapan Temirov Live adlı haber kurumunun mevcut ve eski çalışanlarından 11 gazeteciye getirilen suçlamaları geri çekmeleri için çağrıda bulundu.
CPJ’in New York’ta bulunan Avrupa ve Orta Asya Program Koordinatörü Gulnoza Said: “Temirov Live çalışanı 11 araştırmacı gazeteciden biri bile böyle intikamcı ve uydurma suçlamalar sebebiyle mahkum edilirse bu Kırgızistan’ın uluslararası itibarına indirilmiş ağır bir darbe olacaktır” dedi. “Kırgızistan’daki savcılar Temirov Live’ın mevcut ve eski çalışanlarından oluşan 11 kişilik gruba karşı getirdikleri suçlamaları geri çekmeli, cezaevinde bulunanları serbest bırakmalı ve seyahat yasaklarını iptal etmelidirler. Kırgızistan hükumeti bu haber kurumu ve kurucusu Bolot Temirov’a karşı yürüttüğü insafsız mücadeleyi sonlandırmalıdır.”
Kırgızistan polisi tarafından 16 Ocak’ta gerçekleştirilen operasyonlar dahilinde haber kurumuna ve gazetecilerin evlerine yapılan baskınlarla mevcut ve eski çalışanlardan toplam 11 kişi tutuklanmıştı. Bu gruptan dört gazeteci (Makhabat Tajibek kyzy, Aktilek Kaparov, Aike Beishekeyeva ve Azamat Ishenbekov) halen cezaevinde. Jumabek Turdaliev seyahat yasağı ile serbest bırakıldı ve geri kalan altı gazeteci (Sapar Akunbekov, Akyl Orozbekov, Tynystan Asypbekov, Saipidin Sultanaliev, Joodar Buzumov ve Maksat Tajibek uulu) cezaevinden çıktılar ancak ev halen hapsindeler.
Davanın 3 Ekim günü görülecek duruşma ile karara bağlanması bekleniyor. CPJ’in incelediği belgelere göre küresel araştırmacı gazetecilik ağı Organize Suç ve Yolsuzluk Haberciliği Projesi’nin (OCCRP) bir üyesi olan Tedmirov Live ve kardeş haber kurumu Ait Ait Dese, yayınladıkları videolar ile hükumetin “itibarını zedelemek” ve ayrıca “dolaylı yoldan” veya “ima ederek” toplu ayaklanma çağrısı yapmakla suçlanıyorlar. Sanık gazetecilerden ikisinin avukatı olan Akmat Alagushev CPJ’e konuştu ve suçlamaların “absürt” olduğunu, Kırgızistan yasalarında “dolaylı yoldan çağrı yapma” diye bir suç tanımının olmadığını ve savcıların bu yola başvurmalarının yapılan yayınlarda toplu ayaklanma çağrısı yapılmadığının göstergesi olduğunu söyledi.
Yetkililer Temirov’u Kasım 2022’de gazetecilik faaliyetlerinden dolayı sınır dışı etmiş ve ülkeye dönmesini beş yıllığına yasaklamışlardı.
Daha önceleri bölgesel düzeyde basın özgürlüğü bakımından güvenli bir liman olarak görülen Kırgızistan’da yetkililer 2022 yılından bu yana bağımsız haberciliğe karşı emsalsiz bir mücadeleye giriştiler. Rus tarzı bir “yabancı ajanlar kanununun” Nisan ayında kabul edilmesiyle medya kurumları basın özgürlüğü savunucuları hedef alınabilir duruma geldi.