New York, 13 Ocak 2022 – Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) için Leonard Downie Jr. tarafından yazılan özel rapora göre, Başkan Joe Biden’ın hükumeti küresel basın özgürlüğünün önemini vurguladı ve ABD medyası ile günlük ilişkileri düzeltti ancak henüz gerçekleştirmesi gereken çok sayıda vaadi var.
‘Gece ve gündüz’: Biden hükumeti ve basın adlı rapora göre, Trump hükumetinin medya düşmanı retoriğinin tam tersi bir yön izlenerek basın ve Beyaz Ev arasında daha geleneksel bir ilişkiye geri dönüldü. Ancak, gazeteciler ve basın özgürlüğü savunucuları hükumetin toplumun bilgilendirmesi yönündeki vaadini yerine getirmesinden memnun olsalar dahi; yine rapora göre bilgi edinme taleplerinin geciktirilmesi, ABD güney sınırında çalışan muhabirlere getirilen kısıtlamalar ve Wikileaks kurucusu Julian Assange’a karşı Casusluk Yasası’nın kullanılması gibi süreklilik arz eden sorunları da görüyorlar.
CPJ Genel Müdür Yardımcısı Robert Mahoney: “Biden hükumeti Trump yıllarının medyayı hedef alan zehirli retoriğine bir son verdi. Bu harika bir başlangıç. Hükumet şimdi daha ileri giderek muhabirlerin bilgiye erişimini hızlandırmalı ve Casusluk Yasası kapsamında kovuşturulma tehdidine son vermeli. Birleşik Devletler bu özgürlükleri kendi evinde sağlam bir şekilde muhafaza etmezse medya özgürlüklerinin dünya çapında etkili bir savunucusu olamaz” dedi.
Hükumet belgelerine ve diğer bilgilere erişimde engeller de gazeteciler için can sıkıntısı ve endişe kaynağı meseleler olmayı sürdürüyorlar; tıpkı Assange’a karşı yazılan casusluk iddianamesinin dünya çapında araştırmacı muhabirlere karşı kullanılabilecek bir örnek oluşturmasından endişe edildiği gibi. Hem Biden hem de Adalet Bakanı Merrick Garland tarafından devlette şeffaflığı artırmak yönünde sözler verilmiş olsa dahi, Bilgi Edinme Yasası (FIOA) uzmanları devlet kurumlarının bilgi talep eden gazetecilere yavaşça ve sıklıkla isteksizce cevap vermeleri konusunda pek bir iyileşme gözlemlemediler.
Raporun bulguları gösteriyor ki, tehlike altındaki gazetecilere yardımcı olacak yapısal ve anlamlı değişikliklere ihtiyaç var. Basın özgürlüğü savunucuları bilhassa Ağustos 2021’de Taliban Afganistan’ın kontrolünü ele geçirdiğinde ABD’nin ülkeden geri çekilmesindeki ve tehdit altında kalan gazeteciler için Öncelik-2 (P-2) vizeleri sağlanmasındaki kaotikliğini eleştirdiler. Medya şirketleri ve CPJ gibi örgütler acil olarak tehlikede olan gazetecileri kaçırmak için başka devletlerle işbirliği yapmak durumunda kaldılar.
Mahoney: “P-2 vizelerinin verilişini hızlandırarak ve kaçmış olanlara veya geride kalıp baskıcı Taliban karşısında haber vermeye devam edenlere destek sağlayarak Biden hükumetinin halen Afgan gazetecilere yardım etme fırsatı var” dedi ve ekledi: “ABD ayrıca bu trajediden öğrenilen dersleri dikkate alarak risk altındaki gazetecilere acil durum vizeleri vermekte öncülük edebilir ki, bu CPJ’in dünya çapında desteklediği kritik bir araçtır.”
Olumlu gelişmelere bakıldığında, rapor için röportaj yapılan gazeteciler Beyaz Ev, Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) ile alakalı konularda günlük bilgi akışında önemli iyileşmeler olduğunu söylediler. Biden ayrıca Trump hükumetinin bir propaganda aracına dönüştürmeye çalıştığı, Amerika’nın Sesi haber kurumunun evi olan ABD Global Medya Medya Ajansı’nda editöryel bağımsızlığı yeniden sağladı. Gelgelelim, başkana erişim kısıtlı. Biden 2021 yılında sadece 22 röportaj verdi. Önceki başkanlarla kıyaslandığında, aynı periyot içerisinde Donald Trump 92, Barack Obama ise 150 röportaj vermişti.
Eski Başkan Donald Trump’ın zehir zemberek basın karşıtı retoriğinin mirası ise muhabirleri hedef alan karşı agresif tutumlarda yaşıyor. ABD Basın Özgürlüğü İzleyicisi’ne göre 2021 yılında en az 59 gazeteci polis tarafından gözaltına alındı veya tutuklandı ve 142 gazeteci protesto eylemleri veya aşı karşıtı mitingleri izlerken siviller tarafından yaralandı.
Rapor aynı zamanda Bilgi Edinme Yasası (FOIA) kapsamında yapılan taleplere riayet ve şeffaflığa dair iyileştirmeler, elektronik cihazların usulsüz şekilde aranması ve muhabirlerin çalışmaları nedeniyle hedef alınmalarına son verilmesi ile diğer endişe kaynağı konulara dair CPJ’den Biden hükumetine bir dizi politika tavsiyesi içeriyor. CPJ bugün Beyaz Ev’e bir mektup yolladı ve yanına raporun bir kopyasını, tavsiyeleri ve Biden ile görüşme talebini ekledi.
Editörlere not:
‘Gece ve gündüz’: Biden hükumeti ve basın raporu Arizona Devlet Üniversitesi’nde Gazetecilik Profesörü olan ve 1991-2008 yılları arasında Washington Post gazetesinin genel yayın yönetmenliği görevini üstlenen Leonard Downie Jr. tarafından yazıldı. Rapor gazeteciler, medya gözlemcisi akademisyenler, basın özgürlüğü savunucuları ve Biden hükumeti yetkililerinden 30’un üzerinde kişiyle yapılan röportajlara dayanıyor. Downie ayrıca CPJ’in 2013 yılında yayımlanan Obama hükumeti raporunun ve Trump hükumeti için hazırlanan 2020 raporunun da yazarıdır.
Rapora CPJ’in İnternet sitesinden erişilebilir. Raporun ana başlıklarını içeren bir video buradan izlenebilir ve kaynağın CPJ olduğu belirtilerek haberlerde kullanılabilir.
Sorularınız varsa veya CPJ uzmanları ile röportaj ayarlamak istiyorsanız press@cpj.org adresine e-posta gönderebilirsiniz.